اختلال ناخن جویدن چیست “
ناخن جویدن یکی از اختلالاتی است که اغلب در کودکان و گاهی بزرگسالان دیده می شود این عمل مانند انگشت مکیدن به طور ناخودآگاه صورت می گیرد یعنی افراد مبتلا به این اختلال هنگام جویدن ناخن متوجه عمل خود نیستند . بعضی از افراد به جویدن ناخن و بعضی دیگر به جویدن اطراف ناخن می پردازند و عده ای هم هر دو عمل را انجام می دهند .
اختلال ناخن جویدن چیست
شروع اختلال ناخن جویدن
احتمالاً این اختلال از ۴ یا ۵ سالگی شروع می شود ولی در سنین ۸ تا ۱۲ سالگی بیشتر دیده می شود . بر اساس تحقیقات انجام شده ناخن جویدن بیش از سایر اختلالات در میان دانش آموزان مدارس شایع است و این اختلال در بین دخترها بیشتر از پسرها است . بر اساس تعریف های پزشکی ،این عمل به افراد اجازه می دهد تنشهای عصبی خود را کاهش دهند و برایشان مثل آرامبخش عمل می کند این مشکل در افراد نشاندهنده نوعی اختلال ساده است که نوجوانان ناآرام با آن دست به گریبانند .
علت ناخن جویدن
گروهی از پزشکان بر این باورند که همیشه علت خاصی برای عادات گوناگون وجود ندارد، بلکه گاهی آنها رفتارهای آموخته شده ای هستند که تنها پیامدهای مثبت و خوشایندی برای کودک (و یا نوجوان) داشته اند. برای مثال، می توانید زمانی که دست فرزندتان به سوی دهانش بالا می رود، دقت کنید و محرک هایی را که موجب این عمل در کودک شده است بهتر ارزیابی کنید. شاید او در همان لحظه به کاری که باید انجام دهد و برایش مشکل است فکر می کند، می توانید خیلی ملایم از او بپرسید آیا می داند دستش را به دهان برده است ؟
از جمله دلایل رایجی که موجب ناخن جویدن در کودکان و نوجوانان می شود، آن است که درصدد کاستن از فشارهای عصبی و تنش های روزانه خود هستند. آنها از این طریق سعی می کنند با هیجانات و بحران های عاطفی درونی شان به مقابله برخیزند. از این رو گروهی از روانشناسان بر این باورند که نفس «جویدن ناخن» عادتی زشت و ناپسند نیست، بلکه تنها مفری برای رهایی از تنش و استرس در کودک است. همه ما لحظات بحرانی و ناخوشایندی را در زندگی تجربه کرده ایم و شدیداً تحت تاثیر شرایط ناگوار قرار گرفته ایم. برای کاستن از تنش های روزانه به افراد بالغ توصیه می شود از روش های کاهش استرس و اضطراب، آرام سازی عضلانی،پیاده روی، یوگا و حرکات ورزشی آرام استفاده کنند. اما کودکان برای آرام سازی هیجانات تندشان روش های خاص خودشان را دارند.
گاهی والدین تصور می کنند که یک کودک چرا باید فشار عصبی داشته باشد؟ آیا مگر دوران کودکی دوران فراغت، بازی و بی خیالی نیست؟ اگر کودکی بنا به دلایلی عصبی، تندخو و پریشان شود، این موضوع ناشی از خطا و اشتباه والدین و اطرافیان اوست ؟ پاسخ هر دو سئوال «منفی» است.
دوران کودکی همچون بزرگسالی، توام با استرس ها و فشارهای روانی گوناگونی است. بزرگ شدن کاری بس دشوار و مشکل است.
والدین نمی‌توانند و به عبارتی نباید جلوی تمامی فشارها و نگرانی های زندگی را برای کودک بگیرند. هر کودک باید سعی کند روشی برای کاستن از بار هیجانات و عواطف تند خود انتخاب کند که هم موجب راحتی و آرامش خیال او شود و هم مورد قبول خانواده، اجتماع و شخصیت خود او باشد.
کودکانی که ناخن های خود را می جوند : بی قرار ، مضطرب و … دارای انرژی زیادند و به طوریکه حتی در خواب نیز آرامش ندارند . این افراد مضطرب و عصبی در موقع صحبت کردن یا انتظار کشیدن با انگشتان خود و یا با وسیله ای دیگر بازی می کنند . عده ای دیگر نیز اعتقاد دارند که سوء تغذیه و کمبود ویتامین آ در بعضی از کودکان ، آنان را دچار حالت عصبی می کنند که این امر موجب جویدن ناخن شود توسط فرد عصبی می شود .
ترس و دلهره از علتهای دیگر این اختلال است .کودکانی که شاهد درگیری والدین خود هستند یا هنگام امتحانات مدرسه یا درس رسیدن معلم یا هنگام دیدن فیلم ترسناک ، دچار ترس و دلهره می شوند که برای تسکین خود ، ناخودآگاه شروع به جویدن ناخن می کنند همچنین این عمل در کودکانی که والدینشان ناآگاهانه و به بهانه های مختلف در آنها ایجاد ترس می کنند زیاد دیده می شود به عنوان مثال وقتی والدین به کودک خود می گویند اگر گریه یا اذیت کنی می گویم لولو تو را بخورد یا ترساندن او از دکتر و آمپول از شیوه های غلطی است که والدین برای ساکت کردن کودک اعمال می کنند . این شیوه های غلط می تواند سبب اختلالات زیادی از جمله ناخن جویدن شود .
چنانچه یک یا هر دو والدین ، عادت به ناخن جویدن داشته باشند احتمال آن که کودک آنها نیز به این عادت مبتلا شود بیشتر از کودکانی است که والدین آنها دچار این اختلال نیستند . کودکان می آموزند و می بینند که پدر و مادر آنها به هنگام ناراحتی این عمل ( جویدن ناخن ) را انجام می دهد از این رو یاد می گیرند برای رفع ناراحتی خود به این عمل بپردازند . بعضی از کودکان نیز این عمل را از دستان خود تقلید می کنند زیرا نفوذ دوستان بسیار زیاد است و ممکن است کم کم تحت تاثیر دوست خود قرار گیرد .
پیشگیری از جویدن ناخن
اولین باری که متوجه می شوید کودکتان ناخنهایش را می جود ، می توانید قبل از آنکه به یک عادت ریشه دار و تثبیت شده تبدیل شود ، یک برنامه پیشگیری عادت را جهت ترک این رفتار شروع نمایید . می توان با کوتاه کردن ناخنهای کودکتان از بروز این عمل جلوگیری کنید . ناخن های زبر و ناهموار کمتر کودک را جهت انجام این عادت اغوا می کند البته باید دانست سرزنش کردن یا مورد تمسخر قرار دادن کودکی که تازه ناخن جویدن شروع کرده می تواند انجام این عادت را افزایش دهد .
بنابراین قبل از شروع هرگونه کشمکش که عملاً باعث شکست شما می شود ، سعی کنید از جهت دیگری به این مسئله نزدیک شوید به عنوان مثال می توان از روش تمجید استفاده کنید ، زمانی که کودکتان با دستهایشان کاری سودمند و سازنده انجام می دهند به آنها توجه کنید و به آنان بگویید از اینکه می بینید ناخنهایشان را نمی‌جوید ، شاد و خوشحال هستید و زمانی که این عادت را انجام می دهند ، آنان را نادیده بگیرید . همچنین می توانید برای کودکان من بالاتر ( حداقل ۵ ساله ) کار را با یک بحث متقاعده کننده درباره مضرات ناخن جویدن شروع کنید . به کودکان نشان دهید زمانی که ناخن زیاد جویده شود چقدر می تواند دردناک باشد ، به آنها بگویید که ناخن های جویده شده به ظاهر دستها صدمه می زند و کودکانی که دچار این عادت هستند زمانی که بزرگ شدند در پیش دوستانشان احساس خجالت خواهند کرد زیرا ناخن هایشان خیلی کوتاه و کلفت به نظر خواهد رسید !
روش درمان
بعضی از مادران می ترسند که جویدن ناخن سبب ناراحتی معده و بیماری کودکشان شود همچنین خوردن اطراف ناخن جلوه بدی دارد بنابراین به روشهای مختلف مانند : سرزنش ، تهدید ، تنبیه ، بستن و مالیدن مواد تلخ و بدمزه به انگشتانی که ناخن هایش جویده می شود متوسل می شوند تا کودک این عادت را ترک کند . اما باید دقت کنیم این اعمال نه تنها باعث ترک عادتش نشده بلکه او بیشتر به این عمل پرداخته و احتمالاً اختلالات دیگر نیز شده است . والدین باید بدانند جویدن ناخن ناخودآگاه و تحت فشار عصبی یا برحسب عادت صورت می گیرد و باید با توجه به علل و رفع آنها به درمان آن پرداخت پس والدین باید چه کارهایی انجام بدهند :
اول از همه باید به دنبال علت پرداخت که چه علتی باعث این عمل در کودک شد همچنین نباید انتظار داشته باشیم که یکباره این عادت ترک شود بلکه قدم به قدم باید جلو رفت .
چون ناخن جویدن ناخودآگاه و بر اثر فشار اضطراب درونی صورت می گیرد لذا باید عامل اضطراب را از میان برد .
اوقات فراغت فرد مبتلا را با فعالیتهای مورد علاقه او از جمله فعالیتهای هنری ، ورزشی پر کنید ، این فعالیتها می تواند در کم کردن و ترک این عادت موثر باشد .
هر بار که کودک در ترک عادتش موفقیتی بدست آورد او را تشویق کنید و این امر باعث می شود که در ترک عادتش تشویق شود .
کودک را به خاطر این عمل نترسانید و یا تنبیه نکنید و یا اینکه از داروهای تلخ و فلفل استفاده نکنید زیرا این اعمال باعث احساس گناهکاری و اضطراب در فرد می شود و باعث بیشتر شدن این عمل می شود و یا حتی ممکن است باعث بوجود آمدن اختلالات دیگر شود .
در مورد پیامدهای مثبت و منفی عادت ناخن جویدن ، با کودک صحبت کنید . با قرار دادن آینه در مکان هایی که کودک بتواند خودش را در حال ناخن جویدن ببیند ، آگاهی او را بالا ببرید و روش درمان بدین صورت است که :
هر صبح و عصر پنج دقیقه را به انجام دادن این عادت در جلوی آینه اختصاص دهید . به کودکتان یاد بدهید در حالی که به آرامی دستهایشان را به طرف دهانشان می برند و شروع به ناخن جویدن می کنند خودشان را تماشا کنند زیرا ناخن جویدن عملی است که نمی‌توانید خودتان را در حین انجام آن ببیند . بنابراین ، این تمرین به کودکتان کمک می کند تا بفهمند که در چشم دیگران چگونه به نظر می آیند ، وقتی این تمرین را کودکان انجام می دهند باید آنان را متقاعد سازید تا با صدای بلند بارها و بارها بگویند که دیگر نمی‌خواهند بیشتر از این مرتکب این عمل شوند .
روش دیگر درمان این است که دقیقاً تشخیص دهید که کودکتان چه زمانی ناخن جویدن را شروع می کند ، سپس رفتارهای جدید را جایگزین آن کنید مثلاً به جای اینکه شروع به جویدن ناخن بکند به مدت یک دقیقه دستش را تکان دهد و یا شروع به نوشتن کند و یا نقاشی بکند و کارهای شبیه به آن انجام دهد.
در آخر باید به این نکته اشاره کنیم که عادت ناخن جویدن سریع از بین نمی‌رود و احتیاج به زمان دارد.
کمک های والدین و مربیان
والدین و اعضای موثر خانواده کودک برای درمان و کمک به کودکانی که عادت به جویدن ناخن های شان دارند، روش های گوناگونی برمی گزینند. گروهی از آنها با ساده ترین عادت ناخوشایند فرزندشان چنان عصبانی و خشمگین می شوند که با شدیدترین شیوه های تربیتی درصدد مقابله با آن برمی آیند. در حالی که گروهی دیگر صبورانه و با ملایمت آرامش خود را حفظ می کنند و سعی دارند روند تشخیص، درمان و بهبودی فرزندشان را پی بگیرند و با همکاری ها و حمایت های خود مانع از تشدید اوضاع شوند.
در بسیاری از موارد اگر والدین و اعضای موثر خانواده عادت ناپسند فرزندشان را تا مدتی نادیده بگیرند، پس از مدتی آن عادت به کلی از بین خواهد رفت؛ زیرا یا کودک نیازی به تکرار و استمرار آن ندارد و یا این که به تدریج بر اثر آن رشد و تحول کودک کاهش خواهد یافت و به کلی از یاد خواهد رفت.
به طور کلی چنانچه کودک عادتی دارد که مادر و پدر درصدد کاهش آن هستند، می توانند با استفاده از روش های ساده زیر موجب کاهش و قطع آن شوند.
۱ _ سعی کنید حواس کودک را پرت کنید. زمانی که درمی یابید کودک مترصد جویدن ناخنش شده است، با او صحبت کنید (بازی های کلامی بهترین روش به حرف گرفتن کودک است)، اسباب بازی به دست های او بدهید تا دست هایش درگیر بازی با آن شود و فکر ناخن جویدن به سرش نزند.در مواردی این روش ها موثر واقع می شوند و در مواردی نیز کارایی چندانی ندارند؛ در این صورت بهتر است با کمی دقت و توجه نسبت به محرک های گوناگونی که می تواند مانع از عمل جویدن ناخن در کودک شود، پیدا کنید و آنها را به کار ببرید.
۲ – در مواردی بهترین کاری که والدین در مقابل این عادت فرزندشان می توانند انجام دهند، آن است که هیچ عکس العملی نشان ندهند. انتقاد، اوقات تلخی، ریشخند کردن، تذکرهای ممتد (تو مثل نی نی کوچولوها مدام دستت در دهانت است)، یا تهدید و سرزنش کردن (مریض می شوی، دست هایت زشت می شوند)، هیچ تاثیری در کاهش این عادت ندارند.آنها باید از روش های حمایتی همه جانبه استفاده کنند؛ زیرا والدین نزدیک ترین افراد زندگی کودک هستند که می توانند او را در این کار کمک و هدایت کنند.اگر آنها برای کاستن از عادات ناخوشایند فرزندشان از روش های تند و خشونت آمیز استفاده کنند، نه تنها موجب کاهش آن عادت نخواهند شد، بلکه فشار عصبی بیشتری هم بر کودک وارد می آورند.
والدین و مربیان می توانند با الگو قرار دادن خود و آموزش روش های آرام سازی، ورزش های ساده و گوناگونی را به فرزندشان یاد بدهند.برای مثال همگی روی زمین بنشینند، نفس های طولانی بکشند، تصورات آرام بخشی در ذهن خود مرور کنند و با حفظ آرامش عضلانی خود سعی کنند شیوه های کاهش فشار عصبی را به فرزندانشان بیاموزند.
۳ _ بنشینید و خیلی آرام درباره ناخن های فرزندتان با او صحبت کنید. از آنجایی که کودکان مایلند توجه، محبت و حمایت مادر و پدر خود را هیچ گاه از دست ندهند، تلاش می کنند که با انجام خواسته های آنان رضایتشان را جلب کنند.
به او بگویید؛ اگر ناخن هایش را بجود، انگشتان نازیبایی خواهد داشت و نمی‌تواند آنها را به سایرین نشان دهد.
از او بپرسید؛ در چه مواقعی شروع به جویدن ناخن می کند؟ شاید او دلیل بخصوصی را برای این کار توضیح دهد. به او بگویید؛ زمانی که متوجه این عمل او شوید، با گفتن کلمه و یا عبارت خاصی حاضرید به او یادآوری کنید که دست از جویدن ناخن بردارد.
به او بگویید که قصدتان آشوب به پا کردن و جر و بحث با او نیست؛ بلکه تنها قصد دارید به او کمک کنید.
فکر نکنید که او عمداً شروع به جویدن ناخن می کند. این کار برای او به صورت عادتی مستمر درآمده است که احتمالاً قادر نیست جلوی خودش را بگیرد. اگر او واقعاً دوست دارد که عادتش را ترک کند، شما می توانید به او در این کار کمک کنید.
آیا وقتی که کودک شروع به جویدن ناخن می کند و شما به او تذکر می دهید، باز هم دستش را در دهان می گذارد و یا دستش را با سر آستینش می پوشاند؟ به او بگویید زمانی که یکی از دست هایش را برای جویدن ناخن بالا می آورد، سعی کند با دست دیگرش آن را بگیرد و مانع از بالا رفتن آن شود.
۴ – والدین می توانند از روش های رفتاردرمانی (دادن ستاره و یا برچسب های عروسکی به کودک) استفاده کنند. بر طبق این روش ها، هر روزی که کودک ناخنش را نجود، ستاره ای به عنوان پاداش به او می دهند و چنانچه بتواند تعداد این ستاره ها را به ۱۰ برساند، جایزه و پاداشی دریافت خواهد کرد که موجب تقویت رفتار خوشایند او (یعنی نجویدن ناخن) می شود. برای دختران خردسال، شاید بهترین پاداش مرتب کردن ناخن ها و لاک زدن و یا ستاره زدن بر روی ناخن هایش باشد.
۵ _ یکی دیگر از روش های مقابله با ناخن جویدن کودکان، استفاده از دستکش های تزئینی است. گروهی از کودکان زمانی که انگشتان شان را می بینند، به این کار مشغول می شوند. در حالی که اگر انگشتان آنها در دستکش باشد، هم متوجه قول خود می شوند و هم محرکی خارجی آنان را از این کار بازمی دارد.
۶- سعی کنید نگرش و دیدی مثبت، سازنده و شفاف نسبت به حل مشکل کودک داشته باشید. اگر هدف شما خاموش ساختن عادتی ناخوشایند در فرزندتان است، بهتر است آن را ملایم و واضح برای او توضیح دهید. سرزنش کردن و تنبیه کودکی که عادت به جویدن ناخن هایش دارد، نه تنها روش مقابله مناسبی برای درمان آن نیست، بلکه کودک را عصبی تر و لجوج تر می کند و همین امر موجب تشدید این عمل در کودک می شود. بهتر است قبل از آن که والدین درصدد درمان و بهبودی کودک برآیند، سعی کنند عوامل مختلفی را که می تواند در تشکیل و تثبیت این عادت در فرزندشان موثر باشد، بررسی نمایند.
برای مثال، چه مدت است که کودک شروع به جویدن ناخن کرده است؟ آیا این رفتار او عکس العملی نسبت به فشارها و استرس های عصبی است؟ (آیا والدین مشاجرات طولانی دارند؟ آیا اخیراً کودک بیمار بوده است؟ و …) اگر چنین است، جای امیدواری است که با تغییرات و آرام سازی محیط این عادت خود را ترک کند.
آیا مدت ها است که او این عادت را دارد و آیا تاثیری بر روند زندگی عادی روزانه او (روابط خانوادگی، دوستان، آموزگاران مدرسه، جمع همکلاسی ها و…) گذاشته است؟ آیا کودک در شرایطی خاص (مکان و زمان به خصوصی) مشغول ناخن جویدن می شود؟
برای مثال، هنگام تماشای تلویزیون، نشستن در اتومبیل، بازی با همسالان و … در نظر داشته باشید تشخیص زمانی که کودک ناخن می جود و یا نمی‌جود، در انتخاب شیوه درمان می تواند نقش مهمی داشته باشد.
۷ _ زمانی که فرزندتان رفتارهای خویشتن دارانه از خود نشان می دهد، حتماً او را مورد توجه، محبت و حمایت خود قرار دهید. برای مثال، اگر دخترتان سعی می کند کمتر ناخن هایش را بجود، برایش لاک و یا انگشتری بگیرید که بتواند با نشان دادن آن به دیگران، تشویق شود عادت خود را کاملاً ترک کند و یا هنگامی که پسرتان درصدد ترک عادت ناخن جویدنش برمی آید، حتماً او را با خواندن داستان های مورد علاقه اش، پارک بردن، نقاشی کشیدن و… سرگرم سازید و علت تشویق های خود را برایش توضیح دهید.
از آنجایی که هر عادتی برای این که کاملاً در کودک تثبیت شود، زمان می خواهد، طبیعی است که برای ترک آن هم، زمان لازم است. در بیشتر موارد، یک عادت چندان طول نمی‌کشد که عادت به حساب آید؛ زیرا ممکن است حاصل یک مشکل و یا بیماری جسمی باشد. برای مثال زمانی که کودکی مدام بینی اش را می مالد، شاید خشکی و یا مجروح شدن مخاط بینی عامل اصلی این رفتار کودک است، و یا کودکی که مدام شست خود را می مکد، شاید دچار اضطراب و پریشانی مفرط باشد.
ترک این عادت بسیار مشکل است. در کودکان شیوع بیشتری دارد که اکثراً با افزایش سن برطرف می‌شود. اما وجود این عادت دربالغین با بیماریهای اضطرابی مرتبط است. جویدن ناخنها نه تنها نمای ظاهری ناخن را تغییرمی‌دهد، بلکه موجب انتقال باکتریها از دست به دهان و بر عکس می‌شود. همچنین با آسیب پوست اطراف ناخن، امکان نفوذ و گسترش باکتریها به داخل آن فراهم می‌آید.
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
